XIX ásirde aǵashqa naǵıs oyıwshılardıń kóplegen buyımları qara úy soǵıwǵa qaratılǵan edi. Oyma naǵıslar menen esik, oshaqtıń dógeregi, kitap hám qımbat bahalı zatlar salıp qoyılatuǵın sandıqshalar, ásbaplar hám pıshaqlar salınatuǵın qutılardıń sırtı qaplanǵan. Qamır jayıwǵa arnalǵan as taxta oǵada tartımlı bolıp, onıń naǵıslı sırtqı jaǵı qaratılıp diywalǵa qıstırılǵanda, áskerlerdiń qalqanın esletedi. Qara úydegi aǵash buyımlar: sabayaq (dán, un hám nandı qoyatuǵın buyım, onıń astına úlken ıdıs-tabaqlar qoyılǵan) hám sandıq (ishine kishigirim ıdıs-tabaqlar salınıp, ústine kórpe-tósek jıynalatuǵın buyım) oyma naǵıs penen bezeletuǵın bolǵan.
Aǵashqa oyılǵan dástúriy qaraqalpaq naǵısları zoomorflıq motivler – qoshqardıń múyizi, ógiz, suwın hám de qus, jarǵanat, tasbaqa, balıq motivi arqalı berilgen. Ósimlik naǵıslarında páshek, hátteki vodorosller, sonday-aq Xiywa naǵıslarına uqsaytuǵın – iris hám lalalar súwretlengen. Naǵıslar romblar, atanaq tárizli figuralar, rozetkalar, spirallardan ibarat bolǵan. Sonıń menen birge, sabayaqqa – sháynek, taraq, balta, esikke – etik, aw qarmaǵı, qanjar, zergerlik buyımları sıyaqlı predmetlerdiń súwretleri de salınǵan. XIX ásirdiń aqırında aǵashtaǵı naǵıs súwret penen almastırılǵan, sandıqlarda suw ıdısları yaki qos asxana pıshaǵınıń (bále-máterden saqlawshı) súwreti salınǵan.
Ulıwma alǵanda, kúndelikli turmısta qollanılatuǵın aǵash buyımları hám de miynet quralları – besikler, saz ásbapları, ıdıs-tabaqlar, er-turman hám qamıt aǵashlar, arbalar, qayıqlar, paqsa jaylardıń áywan bóreneleri hám t.b. aǵashqa oyılǵan naǵıslar menen áshekóylenetuǵın bolǵan. Házirgi kúnleri de aǵash qurılısta, qara úy, milliy saz ásbapları, kúndelikli tutınıw buyımların (sandıq, besik, adaq arba hám t.b.) soǵıwda paydalanıladı. XX ásirde aǵashqa naǵıs oyıw dástúrleri iskusstvonıń jańa túri – súwretlew óneri, sonıń ishinde músinshiliktiń (skulpturanıń) qáliplesiwine úlken tásir jasadı.