Áyyemgi civilizaciyalar kesilispesinde jaylasqan Qaraqalpaqstan siyrek ushırasatuǵın hám bay mádeniy hám tábiyǵıy miyrasqa iye. Qaraqalpaqstannıń áyyemgi arxeologiyalıq estelikleri, awızeki folklor kórkem óneri, atqarıw kórkem óneri, dástúriy ónermentshilik, tábiyattı qorǵaw aymaqları, ósimlik hám haywanat dúnyası, I.Savickiy atındaǵı Qaraqalpaqstan mámleketlik kórkem óner muzeyi sıyaqlı belgili muzeyler tek ǵana ilimpazlar ushın emes, al Ózbekstanda hám sırt elde de keń jámietshilik ushın úlken qiziǵiwshiliq oyatadi.
Qaraqalpaqstan áyyemgi mádeniyat aymaǵı bolıp tabıladı. Bul jerde kóplegen áyyemgi hám orta ásirlerge tiyisli estelikler saqlanıp qalgan. Qubla Aral aymaǵında jasawshı xalıqlar - qaraqalpaqlar, ózbekler, qazaqlar hám túrkmenler - arxeologiya hám arxitektura estelikleri, dástúriy ónermentshilik, bay folklor, xalıq bayramları dástúr hám úrp-ádetleri hám basqalardı ózinde jámlegen bay mádeniy miyrasqa iye. Bul jerde áyyemgi hám orta ásir civilizaciyası estelikleri toplamınan tısqarı, bir qatar siyrek ushırasatuǵın tábiyiy orınlar bar. Olar hár qıylı landshaftlar: Ústirt platosi, Qızılqum shólı, Ámiwdárya deltası; sonday-aq tábiyat obektleri: Buxara kiyikleri (xongul) húrmetine ayrıqsha áhmiyetke iye bolgan Tómengi-Ámiwdárya mámleketlik biosfera rezervatı; Tas kómir dáwirindegi Kókshe tóbesindegi aǵashsız togay hám basqalar. I.Savickiy atındaǵı mámleketlik kórkem óner muzeyi sıyaqlı Qaraqalpaqstannıń belgili muzeyleri xalıqaralıq turizmniń eń ájayıp obektleri bolıp esaplanadı.
Mádeniy miyrastı saqlap qalıw ushın búgingi kúnde Qaraqalpaqstanda dástúriy ónermentshilik túrleri qayta tiklenbekte, arxeologiya hám arxitektura esteliklerin saqlap qalıw hám ǵalaba en jaydırıw boyınsha jumıslar alıp barılmaqta, ǵalabalıq xalıq bayramları shólkemlestirilmekte: kópkari, "Gúres" jarısı, qoshqar dúgistiriw.
Áyyemgi Xorezm civilizaciyasınıń tiykarǵı orayların qamtıp alǵan "Áyyemgi Xorezmniń Altın saqıynası" turistlik jónelisi keńnen ǵalaba en jaymaqta: Topıraq qala (eramızdıń I-VI ásirleri) - Áyyemgi Xorezm húkimdarlarınıń rezidenciyası bolıp xızmet etken. Xorezmniń dáslepki orta ásir paytaxtı - Kat qala (zamanagóy qala Beruniy). Xorezmniń orta ásir paytaxtı - Gurganj (Kóhna Úrgensh, Túrkmenstan) hám sońģı orta ásirlerdegi Xiywa (Xorezm wálayatı).
XX ásirdiń 60-jıllarında baslanǵan Aral teńizindegi ekologiyalıq daǵdarıs, aymaqta jasaytuģın xalıqlardıń turmıs tárizin biraz quramalastırdı. Qanshelli paradoksal bolmasın, biraq búgingi kúnde ekologiyalıq daǵdarıs aqıbetleri ekoturizm ushın obektler bolıp esaplanadı.
Qaraqalpaqstanda, Aral xalıqlarınıń barlıq etnografiyalıq ózgesheliklerinen paydalanıw múmkin bolǵan, etno-turizmdi rawajlandırıw ushın úlken imkaniyatlar bar.
Qaraqalpaqstannıń miyrası dúnya mádeniyatında biytákirar hám ózine tán bolıp, búgingi kúnde bul izertlewshiler hám turistler arasında úlken áhmiyetke iye.
Qaraqalpaqstan Ózbekstannıń arqa-batısında Ámiwdáryanıń tómendegi, Aral teńiziniń qubla-batıs bólimi boyında jaylasqan: arqa hám batista Qazaqstan Respublikası, shıģista Nawayı wálayatı, qubla-shıģista Xorezm hám Buxara wálayatları hám qublada Túrkmenstan Respublikası menen shegaralasqan.
- Respublikanıń ulıwma maydanı - 166,6 mıń. km2;
- Xalqı - 2,0 millionnan aslam. Xalıqtıń kópshiligi qaraqalpaq, ózbek hám qazaqlardan ibarat. Respublikada 90 tan aslam basqa millet wákilleri de jasaydı;
-
Mámleketlik tiller - qaraqalpaq hám ózbek tilleri, xalıqtıń kópshiligi rus tilinde sóylesedi;
-
Qaraqalpaqstan - Ózbekstan Respublikası quramındaǵı parlamentlik basqarıw túrindegi suveren respublika. Ózbekstan Respublikası hám Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Konstituciyaları háreket etedi. Mámleketlik belgiler: gerb, bayraq hám gimni bar.
-
Hákimshilik bóliniw - Nókis qalası hám 16 rayon.
-
Milliy valyuta - Ózbek sumı.
-
Ekonomikanın tiykargı tarmaǵı - awıl xojalıǵı (paxta, ǵálle, sharwashılıq).
-
Qaraqalpaqstan Ózbekstannıń basqa regionları menen avtomobil, temir jol hám hawa jolı menen baylanısqan.
-
Iqlım kem jawın-shashınlı, jazı ıssı, qurǵaq hám qısı suwıq bolıp keskin kontinental. Yanvar ayının ortasha temperaturası -5 -8° S, iyun - 26-28° S. Qistaģı minimal temperatura -38° S, jazda maksimal dárejede - +50° S. Ortasha jıllıq jawın-shashın - 100 mm.
-
Eń úlken qala - paytaxtı Nókis qalası (339,2 mıń xalıq).
-
Basqa qalalar - Xojeli, Taqıyatas, Shımbay, Beruniy, Tórtkúl hám Qońırat.