Orol dengizi bir vaqtlar kattaligi bo‘yicha dunyodagi to‘rtinchi yirik ko‘l edi. So‘nggi o‘n yilliklarda insonlar bilan bog‘liq omillar uning o‘lchamlari avvalgi holatiga nisbatan ancha qisqarishiga olib keldi va Markaziy Osiyodagi eng keskin ekologik muammoni keltirib chiqardi.
O‘zbekiston faollari 2017-yilda Orolbo‘yi mintaqasining ulkan salohiyatini maftunkor sayyohlik maskani sifatida targ‘ib qilish, madaniy va ko‘ngilochar tadbirlarga jalb qilish orqali chet ellik yoshlar o‘rtasida mintaqaning ijobiy imijini hosil qilishga qaratilgan loyiha yaratishga qaror qildilar. Shu tariqa “Стихия” - elektron musiqa, san’at va fan festivali paydo bo‘ldi. Dastlab faqat musiqiy tadbir sifatida boshlangan festival elektron musiqadan tashqari ko‘plab yo‘nalishlarni qamrab oldi. Bugungi kunda “Стихия” musiqachilar, didjeylar, prodyuserlar, san’at va fan arboblari ishtirok etadigan bir nechta loyihalarning birikmasidir. Ularning barchasi yagona
maqsad - yer yuzidagi juda g‘ayrioddiy manzilga – qurib qolgan Orol dengizi bo‘yiga kuchli e’tibor qaratish yo‘lida birlashtirilgan.
Qum tepaliklar orasida o‘zlarining qulay burchagini yaratishga tayyor bo‘lgan festival mehmonlari uchun o‘ziga xos turar joy – cho‘l kempingi yaratildi.
5-8-iyun kunlari Qoraqalpog‘iston Respublikasining Mo‘ynoq tumanidagi Orol dengizi kemalari qabristonida 2024-yilgi beshinchi yirik xalqaro “Стихия” festivali tashkil etildi. Tarixda birinchi marta keng ko‘lamdagi tadbir to‘rt kun davom etdi. Butun dunyodan musiqachilar, didjeylar, prodyuserlar, san’at va fan arboblari san’at, ilm-fan va inson ruhi va umidining birdamligi orqali ekologik ofat mintaqasini qayta tiklashdek yagona maqsadi yo‘lida birlashdilar.
“Стихия”da Janubiy Koreya, Tayvan, Italiya, Gruziya, Isroil, Armaniston, Qozog‘iston, Yaponiya, Latviya va boshqa mamlakatlardan kelgan didjeylar ishtirok etdi. To‘rtta sahnada turli janrlardagi elektron musiqa yangradi, bu o‘ziga xos muhit paydo qildi, bu yerda tinglovchilarni boshqa olamga o‘tkazishga qodir bo‘lgan ohanglarning o‘ziga xos sehri eng chuqur his-tuyg‘ularni ham uyg‘otib yubordi.
Yorqin xaus-ritmlar, jonli asboblar orqali nafis etnika. Xayolparastlar va sevishganlar uchun iliq ohanglar va yorug‘lik. Jo‘shqin ohanglarni sevuvchilar uchun qorong‘i va kuchli muhit. Buyuk Britaniyadan kelgan turkiy ildizlarga ega akademik avangard va Tunis uslubidagi marosim traybl-ritmlari, vibrafondagi yapon embiyenti va Latviyadan o‘ynoqi nyu-eydj fantaziyalari, Qozog‘istonning ande-graund texno-vayblari va mahalliy sahnaning modulli elektronikasi.
“Стихия” nafaqat musiqa va sarguzasht ruhi, balki barqaror rivojlanish va ta’lim ham demakdir. U bugungi innovatsiyalar, ilm-fan, madaniyat va iqtisodiyot bizning kelajagimizga qanday ta’sir qilishi haqida suhbatni davom ettirish uchun “Стихия N+1” ta’lim forumida dunyoning turli burchaklaridan qiziqarli fikrlarni qayta jamuljam qildi.
“Стихия Gen” - mintaqaning yosh iste’dodli bolalarini o‘zlarini anglash va qobiliyatlarini rivojlantirish uchun qo‘llab-quvvatlovchi festivalning ajralmas qismiga aylandi. Bu mintaqadagi o‘quvchilarning IT, aniq fanlar, san’at, musiqa, dizayn va sportga bo‘lgan qiziqishini rivojlantiradigan notijorat loyihadir. Bu yil loyiha elektron musiqaga e’tibor qaratmoqda. Mo‘ynoq tumani musiqa maktabi o‘quvchilari festival sahnalaridan birida yosh elektron musiqa ijrochilari sifatida ishtirok etdilar.
Festivalning to‘rt kuni davomida Orol dengizi tarixi muzeyida qoraqalpoq va o‘zbek rassomlarining san’at asarlari ko‘rgazmasi namoyish etildi. Badiiy asarlarning hayotbaxsh mavzusi zamon o‘zgarishiga bo‘lgan ishonch va umidni hamda nimaningdir intihosi har doim yangisining ibtidosini anglatishini aniq ifoda etdi.
Festival dasturiga har xil tadbirlar ham kiritilgan: ertalabki mashqlar, yoga, meditatsiya, stol o‘yinlari, raqs terapiyasi. Rassomlik va grafika, mis va latundan yasalgan buyumlar, matoga milliy naqshlarni chizish bo‘yicha mahorat darslari, shuningdek, feys-art.
Milliy folklor ijrochilari ishtirokidagi “Ayqulash” katta konsert dasturida qoraqalpoqlarning jo‘shqin milliy raqs va qo‘shiqlarining betakror jozibasi Festival mehmonlari va respublika aholisiga taqdim etildi.
Inson ruhining kuchi va hayot manifesti "Стихия" ning barcha badiiy ob'ektlarining mavzusiga aylandi.
Festivalning keng ko‘lamli tarixiga kirgan barcha inshootlar Mo‘ynoqning qattiq tabiatiga chidamli ekologik toza materiallardan tayyorlangan.
2024-yilgi beshinchi xalqaro “Cтихия” festivali tadbirning asosiy installyatsiyasini ko‘tarilayotgan Quyoshning ilk nurlarida ramziy ravishda yoqish bilan yakunlandi. Osmonga iltijo qilib cho‘zilgan qo‘llar ko‘rinishidagi art-obyekt tabiat kuchlaridan yer sayyorasi odamlariga mehr-shafqat so‘rash ramzini ifodalaydi.
