Qoraqalpog‘iston Respublikasining poytaxti Nukus shahri qadimgi Sho‘rsha yodgorligi o‘rnida bunyod etilgan. Arxeologlarning ma’lumotlariga ko‘ra, manzilgoh miloddan avvalgi IV asrda paydo bo‘lgan va milodiy IV asrgacha mavjud bo‘lgan. Yodgorlik qadimgi Xorazm davlatining chegaralarini himoya qiluvchi va Amudaryodagi suv yo‘llarini nazorat qiluvchi mudofaa inshootlaridan biri bo‘lgan.
XIX asrning 60-yillarida qadimgi Sho‘rsha yodgorligi o‘rnida Nukus (No‘kis) qishlog‘i paydo bo‘lib, u qoraqalpoq urug‘laridan birining nomi bilan atalgan. 1932-yilda qishloq shaharga aylantirildi va o‘shandan beri mintaqaning muhim madaniy va ma’muriy markaziga aylandi.
Nukus Qoraqalpog‘istonning janubiy qismida, Amudaryoning o‘ng qirg‘og‘ida, Toshkentdan 800 km shimoli-g‘arbda (yo‘l bo‘ylab 1255 km) joylashgan. Uning janubiy va sharqiy chekkalari Qizilqumning bepoyon qumlarini o‘rab turadi, Amudaryo Nukusning g‘arbiy tomonidan oqib o‘tadi. Shahar orqali Qizketken (Dosliq) magistral kanali, Anasoy (Kattagar) kanali kabi muhim suv arteriyalari o‘tadi.
Nukus shahrining maydoni 221 km2. 2024-yil oxiridagi statistik ma’lumotlarga ko‘ra, shahar aholisi 343,5 ming kishini tashkil etib, har kvadrat kilometrga 1518 kishi to‘g‘ri keladi. Bu yerda rasmiy til qoraqalpoq tili bo‘lib, u mahalliy aholining madaniy o‘ziga xosligini saqlab qolishda muhim rol o‘ynaydi.
Nukus eng muhim ilmiy va ta’lim muassasalari to‘plangan muhim ta’lim markazidir. O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining Qoraqalpog‘iston bo‘limi, shuningdek, bir qancha ilmiy-tadqiqot institutlari ilmiy-tadqiqot ishlari bilan faol shug‘ullanmoqda.
Shaharda 51 ta umumta’lim maktabi, kollej va akademik litseylar, 5 ta maktab-internat, 52 ta maktabgacha ta’lim muassasasi faoliyat ko‘rsatib, yosh avlod kamoloti uchun qulay shart-sharoitlar yaratilmoqda. Aholi 2 ta kutubxona va 9 ta oilaviy poliklinikadan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lib, bu hayot sifati va ta’lim darajasini oshirishga muhim hissa qo‘shmoqda.
Qoraqalpog‘iston poytaxti Nukus muhim madaniy markaz hisoblanadi. Uning durdonasi I.V.Savitskiy nomidagi Qoraqalpog‘iston Respublikasi davlat san’at muzeyi hisoblanadi. Bu yerda rus avangardining dunyodagi ikkinchi eng muhim kolleksiyasi asrab-avaylanmoqda, u san’at ixlosmandlari uchun ilhom manbai bo‘lib xizmat qilmoqda.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi tarixi va madaniyati davlat muzeyini alohida ta’kidlash joizki, uning ekspozitsiyalarida mintaqaning boy merosi haqida hikoya qiluvchi ajoyib artefaktlar to‘plangan. 
Shaharning diqqatga sazovor joylaridan biri Berdaq nomidagi Qoraqalpoq adabiyoti tarixi davlat muzeyi hisoblanadi.
Teatr ixlosmandlari Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat akademik musiqali teatri, Qoraqalpoq davlat qo‘g‘irchoq teatri va Yosh tomoshabinlar teatrida ijodiy sahna ko‘rinishlaridan bahramand bo‘lib, har yili yorqin va esda qolarli tomoshalar namoyish etiladi.
Nukusdagi sport hayoti mazmunli bo‘lib, mahalliy aholining faol va sog‘lom turmush tarziga bo‘lgan intilishini aks ettiradi. Shaharda 200 ga yaqin sport zallari va maydonchalari mavjud bo‘lib, ular orasida "Turon" stadioni, ippodrom va suzish havzalari alohida ajralib turadi.
Nukus xalqaro aeroporti Qoraqalpog‘iston havo darvozasi bo‘lib, O‘zbekistonning g‘arbiy qismidagi parvozlarga xizmat ko‘rsatadi. Uzunligi 3000 metr bo‘lgan uchish-qo‘nish yo‘lagi har qanday modifikatsiyadagi samolyotlarni qabul qilish, xalqaro charter reyslarini amalga oshirish imkonini beradi. 
Toshkentdan va ortga mahalliy reyslar deyarli har kuni amalga oshiriladi, Mo‘ynoqqa ham parvoz yo‘lga qo‘yilgan. Bundan tashqari, aeroport Rossiya va Qozog‘iston bilan havo aloqasini ta’minlaydi. Qoraqalpog‘iston poytaxtida zamonaviy temir yo‘l vokzali joylashgan bo‘lib, u orqali mahalliy va xalqaro ahamiyatga ega poyezdlar qatnaydi.
Shahar aholisi ko‘p millatli bo‘lib, bu yerda qoraqalpoqlar, o‘zbeklar, qozoqlar, ruslar, tatarlar, turkmanlar va boshqa xalqlar vakillari do‘stlik va hamjihatlik muhitida ahil-inoq yashab kelmoqda. Aholining aksariyati sunniy yo‘nalishidagi islom diniga e’tiqod qiladi, shaharda boshqa din vakillari ham bor, bu esa e’tiqod erkinligi va madaniy farqlarni hurmat qilish ruhini ta’kidlaydi.
Nukusning iqlimi keskin kontinentalligi va yaqqol quruqligi bilan ajralib turadi. Issiq, kam bulutli yoz asta-sekin kam qorli qishga aylanib, bu hududning o‘ziga xos qiyofasini shakllantiradigan o‘ziga xos iqlim sharoitlarini yaratadi.
Nukus o‘ziga xosligini asrab-avaylab, jadal rivojlanmoqda. Bu shaharning boy madaniy merosini kashf etish va mahalliy an’analar muhitiga sho‘ng‘ishni istagan shahar mehmonlari uchun alohida jozibadorlik yaratadi.